میزان لکه دار شدن تخم مرغ به نظر می رسد که هر لحظه به آرامی افزایش می یابد. لکه دار شدن گهگاهی اتفاق می افتد و اغلب زمانی تشخیص داده می شود که گزارش هایی از میزان علل مرگ و میر زود هنگام جنینی یا مخصوصاً هچ ضعیف تخم مرغ بعد از انبار طولانی تر از 5-4 روز وجود دارد. بازکردن تخم مرغ های شفاف دیده شده زیر نور (کاندلینگ) نشان می دهد که رشد و نمو خیلی کمی وجود دارد ولی برخلاف تخم مرغ های بارور، غشای زرده شکسته و سفیده با زرده مخلوط است.
معمولاً آزمایش تخم مرغ های تازه نشان می دهد در حالی که باروری برای سن گله ای طبیعی است ولی سطح زرده متفاوت دیده می¬شود (مناطقی از زرده وجود دارد که در حالت ملایم، نیمه شفاف ولی در بیشتر موارد حاد، قهوه ای مایل به زرد نظر می رسند). این موضوع به تغییرات اطراف غشاهای زرده مربوط است که اجازه می دهد آب، مابین لایه ها تجمع یابد. این امر زرده را بیشتر شکننده می کند و می تواند رشد و نمو طبیعی جنین را حمایت و حفاظت کند.
دیدن مقداری لکه، طبیعی است که در اثر افزایش سن تخم مرغ ها بدتر خواهد شد. لزوماً دیدن آن در تخم مرغ های تازه یک فارم مادر آسان نخواهد بود. با این وجود، اگر وقوع تخم مرغ های شفاف دیده شده زیر نور، بیش از حد انتظار بوده و باروری طبیعی است بازبینی دقیق تخم مرغ ها از نظر وجود لکه و خال با ارزش است.
لکه دار شدن می تواند در اثر عوامل مختلف که مرغ های مادر را تحت تاثیر قرار می¬دهد، به وقوع یابد. یکی از شناخته شده ترین آن ها، آلودگی دان با نیکاربازین (یا یک آنتی¬کوکوکسیدیال دارای نیکاربازین) است. انگل کش هایی مانند پی پرازین می تواند سبب لکه دار شدن زرده شود، همچنین، گوسیپول از کنجاله تخم پنبه (بیش از 005/0%) یا تانن ها از سورگوم (بیش از 1%) در جیره.
ایضاً در سال هایی که بیماری های قارچی در گندم و ذرت سبب مایکوتوکسین شدید یا وخیم در خوراک پایانی می شود، لکه دار شدن زرده رو به افزایش می گذارد. عوامل مدیریتی که پرندگان را تحت شرایط تنش زا قرار می دهند، می توانند سبب شوند که تخم مرغ هایی با زرده لکه دار و خالدار گذارده شود. جفت گیری زیاد یک علت لکه دار شدن زرده به فوریت تشخیص داده نمی شود. در این مواقع، بازنگری فرمولاسیون دان و مواد اولیه در خوراک آسیاب شده همراه با بازنگری رفتار پرندگان سودمند خواهد بود. این موضوع، بایستی دوره های مشاهده در سالن پرورش، دیدن پرندگان در حال تغذیه، رصد لانه های منتخب جهت تخم گذاری و زمان های اوج جفت گیری را شامل شود.
منبع نشریه کشت و صنعت شماره 109 مهر و آبان
